شرایط حجیت عرفشرایط حجیت عرف، امور لازم برای جواز تمسّک به عرف است. ۱ - تعریفشرایط حجیت عرف، شرایطی است که وجود آنها زمینه تمسک به عرف را آماده می‌سازد. ۲ - شرایطاین شرایط عبارت است از: ۱. روش عرفی، مورد پذیرش عقل و پسند ذوق سلیم و خواسته عموم باشد؛ ۲. روش عرفی، از امور تکراری و شایع بین همه مردم باشد؛ ۳. روش عرفی یا باید از زمان گذشته رایج باشد و یا عرف معمول در زمان واقعه باشد؛ بنابراین، اگر روش عرفی بعد از زمان واقعه‌ای رایج شود، نسبت به آن، اعتبار و حجیت ندارد؛ ۴. توافقی بر خلاف عرف صورت نگرفته باشد؛ پس اگر بر خلاف عرف رایج، توافقی صورت گیرد، پیروی از آن عرف لزومی ندارد، زیرا عرف اگر چه به منزله شرط ضمنی در عقود و معاملات هم چون عقد بیع است، ولی با وجود شرط صریح از سوی بایع یا مشتری بر خلاف آن، دیگر زمینه‌ای برای تمسک به آن عرف باقی نمی‌ماند؛ ۵. نص معتبر، با عرف، مخالف نباشد، زیرا این مخالفت به منزله ردع و منع شارع از آن است. [۱]
الاجتهاد اصوله و احکامه، بحرالعلوم، محمد، ص (۸۶-۸۵).
[۲]
مبانی استنباط حقوق اسلامی یا اصول فقه، محمدی، ابوالحسن، ص۲۵۹.
۳ - پانویس
۴ - منبعفرهنگنامه اصول فقه، تدوین توسط مرکز اطلاعات و مدارک اسلامی، ص۵۱۰، برگرفته از مقاله «شرایط حجیت عرف». |